Türkiye'de Yeşil Sanayi Projesi: Sürdürülebilir Dönüşüme Mali ve Teknik Destek
Türkiye, 2053 net sıfır emisyon hedefi doğrultusunda sanayi sektörünü dönüştürmek üzere kapsamlı adımlar atmaktadır. Ülkemizin net sıfır emisyon hedefleri doğrultusunda sanayi sektörünün yeşil dönüşümü, iklim değişikliği ile mücadelede stratejik bir konuma sahiptir. Bu dönüşüm sürecinde sanayi sektörünün çevresel etkilerinin azaltılması, enerji ve kaynak verimliliğinin artırılması ve yeşil teknolojilere geçilmesi önem arz etmektedir.
Bu çerçevede Türkiye Cumhuriyeti Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı koordinasyonunda, Dünya Bankası finansmanıyla ve TÜBİTAK ile KOSGEB iş birliğiyle hayata geçirilen “Türkiye Yeşil Sanayi Projesi”, sanayi kuruluşlarının yeşil dönüşümünü destekleyen en kapsamlı girişimlerden biridir. Projenin toplam bütçesi 450 milyon USD olarak belirlenmiştir. Altı yıl sürmesi planlanan proje ile işletmelere, üç temel bileşen üzerinden mali ve teknik destek sunulması planlanmaktadır. Bu desteklerin ana odak noktaları özel sektörün yeşil dönüşüm yatırımlarını hızlandırmak, karbon emisyonlarını düşürmek ve sürdürülebilir üretim süreçlerini yaygınlaştırmaktır.
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı projenin yönetimini, farkındalık artırıcı çalışmalar yapılmasını, izleme-değerlendirme ve kapasite geliştirme faaliyetlerini yürütmektedir. Bu kapsamda sektör bazlı yol haritaları oluşturulmakta, sanayicilerin yeşil dönüşümünü sağlamaya yönelik eğitimler düzenlenmekte ve ulusal düzeyde yeşil sanayi politikalarının oluşturulmasına destek vermek için 25 milyon USD bütçeyi yönetecektir.
KOSGEB aracılığıyla yürütülen bileşende, küçük ve orta ölçekli işletmelere (KOBİ) yönelik 250 milyon dolar tutarında uygun koşullu kredi desteği sağlanmaktadır. Söz konusu destek ile yenilenebilir enerji sistemleri, enerji verimliliği yatırımları, atık geri kazanımı, kaynak optimizasyonu gibi alanların desteklenmesi hedeflenmektedir. Proje kapsamında ülkemiz KOBİ’leri hem çevresel hem de finansal kazanım sağlayacak yatırımlar için uzun vadeli, düşük maliyetli finansmana erişebileceklerdir.
TÜBİTAK tarafından yürütülen 175 milyon dolarlık bileşende ise yeşil teknolojiye yönelik Ar-Ge ve yenilikçi uygulamalar desteklenmektedir. Firmaların üniversiteler ve araştırma merkezleriyle iş birliği içinde gerçekleştirdikleri projeler önceliklendirilmektedir. Türkiye'de veya diğer pazarlarda yeni yeşil teknolojilerin, ürünlerin veya süreçlerin geliştirilmesini içeren yeşil inovasyon faaliyetlerinde bulunan firmaların bu çağrıdan yararlanması hedeflenmektedir. Yeşil girişimciler (start-up’lar), KOBİ'ler veya büyük firmalar veya firma konsorsiyumlarının başvurabileceği destekler; yeşil üretime veya daha yüksek enerji ve/veya kaynak verimliliğine katkıda bulunan Ar-Ge, prototip geliştirme, standart geliştirme ve yeni ürün veya süreç geliştirme gibi uygulamaları içerecektir. Bu destekler ile firmaların rekabet gücünü artıran yüksek katma değerli çıktıların üretilmesi hedeflenmektedir.
Bu kapsamda TÜBİTAK’ın 1831 Yeşil İnovasyon Teknolojik Mentörlük Çağrısı, projenin Ar-Ge odaklı yönünü tamamlayan yenilikçi bir uygulama olarak ortaya çıkmaktadır. Bu çağrı, özellikle yeşil dönüşüm sürecine başlamış ancak ihtiyaç duyduğu teknik bilgiye, uygulama tecrübesine ve stratejik yönlendirmeye erişmekte zorlanan sanayi kuruluşlarını hedeflemektedir. Çağrı kapsamında, belirli alanlarda uzmanlığı bulunan mentörler, firmalara özel danışmanlık sunmakta; çevre dostu teknolojilerin seçimi, projelendirme, uygulama aşamaları ve sonuçların değerlendirilmesi konularında doğrudan katkı vermektedir. Bu sayede firmalar hem teknik riskleri azaltmakta hem de daha etkin yatırım kararları alabileceklerdir. KOBİ’lerin hizmet alabileceği çözüm ortaklarının listesine linkte yer alan çağrı üzerinden ulaşabilirsiniz.
https://tubitak.gov.tr/tr/destekler/sanayi/ulusal-destek-programlari/1831-yesil-inovasyon-teknoloji-mentorluk-cagrisi
Türkiye Yeşil Sanayi Projesi ve ona bağlı çağrılar, Avrupa Yeşil Mutabakatı kapsamında oluşan yeni pazar koşullarına hazırlık açısından da büyük önem taşımaktadır. 2026’dan itibaren uygulamaya girecek olan Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (CBAM), AB’ye ihracat yapan sanayi kuruluşlarının karbon emisyonlarını raporlamaya ve azaltmaya zorlayacaktır. Bu noktada Türkiye’nin yeşil üretim kapasitesini artıracak her türlü yatırım, KOBİ’lerimizin yurtdışı piyasalarda rekabet avantajını artıracaktır.
Sonuç olarak Türkiye Yeşil Sanayi Projesi çevresel sürdürülebilirliği esas alan yeni bir sanayi stratejisinin temelini atmaktadır. Desteklerin kapsamı yalnızca finansal değil; bilgi, teknoloji, uygulama ve kapasite geliştirme yönleriyle çok katmanlıdır. Bu bütüncül yaklaşım, ülkemizin yeşil dönüşüm sürecinde sanayicisinin yanında yer aldığını güçlü biçimde göstermektedir.
Türkiye Yeşil Sanayi Projesi hakkında detay bilgiye, duyurulara ve başvuru koşullarına aşağıdaki link üzerinden ulaşabilirsiniz.
https://tgip.sanayi.gov.tr/